Fabrikalarda ve depolarda iş yeri yaralanmalarının yüzde 10’una forkliftler neden olmaktadır. Ancak doğru forklift güvenlik aksesuarlarıyla iş sağlığı ve güvenliği ‘ni tehdit eden iş kazaları bu yollarla önlenebilir.
Forklift Yönetmeliği veya benzer bir isimle Forklift güvenliği ‘ne yönelik ülkemizde özel bir hüküm bulunmuyor. Bu yazımızda Sağlık ve Güvenlik işaretleri yönetmeliği ve İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği ile OSHA gibi uluslararası isg açısından önemli başlıkları bu konu bağlamında açıklamaya çalışacağız.
Aşağıda açıklayacağımız Forklift Güvenlik ekipmanını yaya ve operatör’lere özel olarak verilen Forklift Güvenli Kullanım eğitimi, İş Güvenliği Eğitimi gibi eğitimlerle birleştirmek, işletmelerimizin güvenliğe proaktif bir yaklaşım getirdiğini açıkça gösterir.
Forklift Güvenliğine Yönelik Ekipmanlar
1 Forklift Mavi Işık Blue Spot Light
Tehlikeli iş ekipmanları kategorisinde sayabileceğimiz forkliftler, ek önlemler alınmadığında bir çok ölümlü ve yaralanmalı iş kazalarında baş etkenlerdendir. Ülkemizde Özellikle Sağlık ve Güvenlik İşaretleri yönetmeliği kullanılan iş ekipmanlarının oluşturacağı tehlikelerin operatörler, yayalar vd. farkedilmesi amacıyla mutlak surette sesli yada ışıklı uyarı işaretlerinin kullanımını zorunlu kılıyor. Bunları kullanırkende birbirlerinin tehlike uyarı iletimini engellememesi amacıyla hangi tür uyarı çeşidinin hangi tür ile birlikte kullanılır yada kullanılamaz olduğunu (ilgili yönetmelik Ek’i için tıklayın ) Forklift üst ve kenarlarına konulan, mavi ve kırmızı ışıklar, Özellikle dikkat dağıtacak işlerle meşgul çalışanların farketmesi açısından önemlidir.
2 Forklift Yedek Alarm’ı
Küçük seri ve ağır yükleri kolaylıkla kaldırabiliyor olması sebebiyle işletmeler için vazgeçilmez halde bulunan forklift ‘ler bu avantajlarının yanında her yıl, yüzlerce çalışanın üzerinden geçmesi yada sıkıştırması, üzerine düşmesi gibi sebeplerle forklift operatörlerini yada çalışanları yaralayabiliyor / öldürebiliyor.
Temel İSG Eğitimi ‘nde üzerinde durduğumuz konulardan biri de forklift ‘e güvenli bir yaklaşma mesafesinde bulunması durumudur.
Yedek alarm bu tür kazaların önlenmesine yardımcı olabilir.
Bu konuyla ilgili uluslararası isg ajanslarından OSHA’ya baktığımızda Her iş kamyonu, hareketli ekipman kontrollü bir korna, düdük, gong veya başka bir ses üreten cihazla donatılır.
OSHA, genel endüstri standartları özel alarm kullanımını zorunlu hale getirmesede ( 29 CFR Part 1910 ) bunlar özellikle dalgınlık ve dikkatsizlik kaynaklı kazaların önlenmesinde önemli bir rol oynamaktadır.
3 Forklift Hız Radar Sistemi
Ülkemizde ve uluslararası mevzuatta net olarak Forklift çalışma hızı gibi bir kavram yok. Buna ILO gibi uluslararası çalışma mevzuatı da dahildir. İş Sağlığı ve Güvenliği Danışmanlığı kapsamında bursa’da osgb hizmeti alan bir çok işletmede de aynı sorunu yaşıyoruz. Kanun koyucu ve uluslar arası normlar bunu işverenin insiyatifine bırakırken burada genel mühendislik önlemlerinin olmadığı anlamını barındırmıyor. Bugün İş Ekipmanları ile ilgili çalışma yapan bir çok işletme Forkliftler için özellikle kapalı alanlarda 5 km/s Açık alanlarda ise 10 km/s şeklinde bir hız limitinin olması gerektiğini öneriyor.
Burada Açık alanlardan kasıt, fabrika/işletmenin açık alanlarıdır. Ülkemizde karayolları kanununa göre forklift gibi araçların karayollarına çıkış yasağı bulunuyor.
Bazı forkliftlerde üretim başlangıcından itibaren bir hız / radar limit / sensörü bulunuyor.
Ancak eski üretim, yada opsiyonel sunulduğu için bu özelliği seçmeden alımı yapılan bir çok forklift ne yazık ki üretim tesislerinde sürüş yapmaya devam ediyor.
Sağlık ve güvenlik işaretlerini kullanarak işyerinde operatörlerinizin ve yayaların farkındalığını arttırabilirsiniz.
Ancak hız limitlerini kullanıcıların / operatörlerin insiyatifine bırakamak doğru bir yaklaşım değildir.
Özellikle bir çok kazanın ana etkenleri olan iş makinelerinde bu sebeple forklift radar sistemi, kazaları önlemede önemli bir yer oluyor.
Sağlık ve Güvenlik işaretleri önemlidir ancak, İşyerlerinde çalışma baskısı sebebiyle bir çok kişi varolan sağlık ve güvenlik işaretlerinin bir çoğuna aykırı hareket ediyor.
4 Anti-Statik Toprak Kayışı
Statik elektrik, forkliftlerde elektronik kart ve aksamlarına zarar verebilir.
Yada yüklü bir elektrik operatör için rahatsız edici sonuçlar doğurabilir.
Antistatik topraklama kemeri, farklı sebeplerle oluşan statik elektriği toprağa aktarır.
Normal şartlarda antistatik özelliğine sahip tekerlekler kullanıyorsanız, bu ekipman sizin için gerekli olmayabilir.
Ancak bu özelliğe sahip olmayan forkliftler için mutlaka kullanılması sağlık ve güvenlik açısından oldukça önemlidir.
5 Kilitleme/Etiketleme Kiti
Forkliftler, Mesleki Eğitim kapsamında olup sadece ilgili operatörler tarafından kullanılması gereken iş ekipmanlarındandır.
Bu sebeple kontrolsüz alanlarda bırakılmaları. Üzerinde anahtar bırakılmaması, forklift operatörü haricinde kimse tarafından kullanılmaması için özel önlemler almayı gerektirmektedir.
Bu işlemler ise direksiyon kilitleri, teker kilitleri vb ekipmanlarla güvenliği sağlanmaktadır.
Aynış ekilde elektrik ve elektronik parçalara erişimi engelleyen kilit sistemlerinin aktif olarak kullanılması olası elektrik kaynaklı ekipmana gelebilecek zararları önleyecektir.
6 Periyodik Kontroller ve Eğitim
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile birlikte Makine ve Ekipmanların Periyodik Kontrolü Yönetmeliği, İş Ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliği,
Her iş ekipmanının en geç yıllık olarak yetkili makine mühendisleri tarafından kontrollerinin gerçekleştirilmelidir.
Forklift periyodik kontrol raporu ‘nun her yıl yenilenmesi ilgili yönetmelik ve kanun gereğince zorunludur. Uyulmaması halinde firmaların tehlike sınıfları ve çalışan sayısına göre İdari Para Cezaları kesiliyor.
Ayrı bir başlık olarak Temel İş Güvenliği Eğitimlerinde işyerinde forklift kullanımı mevcutsa isg eğitimleri başlıkları bu konuya göre güncellenmeli,
Forklift Operatörleri ise güvenli sürüş tetkikleri ile ilgili ileri seviye eğitimlerle isg kültürüne yönelik gelişim seviyeleri arttırılmalıdır.
İSG Profesyönellerinin Forklift ile ilgili saha gözlemlerinde dikkat edeceği hususlar
- Operatörün aracı güvenli olmayan bir şekilde kullandığı / kullanmadığı gözlemlenmeli
- Operatörün bir kazaya veya ramak kala olayına karışmış olması değerlendirilmeli
- Operatörün, Forklift belgesi kontrol edilerek, uygun ekipmanı kullanıp kullanmadığı kontrol edilmeli
- İşyeri ortamının, forkliftin güvenli çalışmasını etkileyebilecek şekilde değişmesi
Yaya güvenliği eğitimi;
Forklift kullanmayan operatörleri, Forkliftlerin içinde veya çevresinde çalışmanın tehlikeleri konusunda eğitmelidir.
Örneğin:
- Forkliftler geri manevraları ile kullanılabilmeye müsaittir, bu nedenle manevra uyarı seslerine dikkat edin
- Forklift sadece yük taşımak içindir, asla insan taşımak için kullanmamalısınız.
- Yüksek seviyelere yükleme yapıldığı sırada forklift devrilme mesafesinin mutlaka dışında bulunmalısınız.
- Operatör tarafından kullanılan bir forkliftten neden 3 metreden daha uzakta durmalısınız?
